Bina Sağlamlık Testi ve Deprem Testi Nedir? Bina Tespiti Nasıl Yapılır?

İstanbul’da 1 milyon 167 bin bina bulunmaktadır. Bu binaların %70’i 2000 yılı öncesi inşa edilmiştir. Riskli bina stokunun bu derece yüksek olduğu İstanbul’da binaların depreme hazırlanması adına yapılması gereken deprem testleri kritik öneme sahip. Özellikle 2000 yılı öncesinde yapılmış olan ve 1999 Marmara Depremini yaşayan yapılarda bu risk çok daha fazla. Bundan dolayı yapıların sağlamlığını tespit etmek ve riskli yapıları belirlemek İstanbul halkının güvenliği için en öncelikli gündem olmalıdır.

Bina sağlamlığı tespitinde pek çok önemli parametre birlikte incelenmelidir. Tek bir parametre üzerinden yapılacak değerlendirmeler muhtemel olarak hatalı sonuçlar verecektir.

Sadece yapım yılına bakılarak binam güvenli diyebilir miyim?

Yaşanan Marmara Depremi sonrası 2000 yılında hazırlanan TS500 inşaat standardı ile birlikte güçlenmeye başlayan yapılarımız 2007 yılı itibariyle hazırlanan Türkiye Deprem Yönetmeliği (TDY-2007) sayesinde bina güvenliği açısından önemli ölçüde yol katetmiştir. Ancak projelendirme ve uygulamada yapılan hatalar sebebiyle TDY-2007 de yetersiz kalmıştır. Bundan dolayı yeni bir yönetmelik ihtiyacı sebebiyle 2018 yılında Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY-2018) yayınlanmıştır.

Ancak maalesef 6 Şubat 2023’te Hatay ve çevre illerde yaşanan büyük deprem sonucu göstermiştir ki 2018 yönetmeliğine göre yapılmış olan binalarda dahi toptan göçme ve büyük yıkımlar yaşanmıştır. Bu da yönetmelikler her ne kadar sağlam olursa olsun binanın sağlam olamayabileceğini kanıtlar niteliktedir. Bundan yola çıkarak söyleyebiliriz ki binaların yaşı ile sağlamlığı arasında net bir orantı her zaman bulunmamaktadır.

Bina sağlamlık testleri nedir ve nasıl yapılır?

Bir binanın sağlamlığını ölçmek adına pek çok farklı test ve sistem geliştirilmiştir. Bu testlerin hepsinin amacı, yapım şekli ve maliyeti birbirinden farklı olmaktadır. Bina deprem testleri genel olarak üç farklı aşamadan oluşmaktadır. Bunlardan ilki yapısal hızlı tarama testleri, ikincisi yapısal hızlı tarama ile birlikte yerinde yapılan ikinci kademe inceleme testleri, üçüncüsü ise yapısal performans testleridir. İki testin de ortak amacı riskli yapı tespiti yapabilmek ve deprem durumunda risk oluşturabilecek yapıların derecelerini saptamaktır.

Bina Deprem Testi, İBB Bina Tespiti, Riskli Yapı Tespiti nedir?

Deprem testi, bina sağlamlık testi için halk arasında söylenen bir diğer isimdir. Bunun haricinde ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi yani  İBB Bina Tespiti adını vermiştir.

Riskli yapı tespiti ise belirtilen bu testler sonucunda elde edilen değerlerden yola çıkarak riskli yapıların tespit edilmesi işlemine verilen isimdir.